Zoeken naar waarheid
Een zoektocht naar waarheid zonder bekommernis om schoonheid. Dat is wat mijn vrouw zag in mijn recente serie tekeningen. Deze observatie zet meteen allerlei radertjes in mijn hoofd in gang. Wezenlijke vragen doemen op en triviale gedachten lopen vast. Dit is het soort van respons dat een kunstenaar zich wenst. Recht door het midden, zonder omwegen.
De geijkte opvatting is dat een kunstenaar naar de essentie zoekt. Alles afpelt om bij de kern uit te komen. Of zoals ik het laatst een collega hoorde zeggen ‘het gaat eigenlijk om minder en steeds minder totdat de kern overblijft’. Dat minderen is bovendien een Nederlanse eigenschap in het bijzonder. Alles weg totdat het wezenlijke zich openbaart. Onze cultuur is ervan doordrenkt.
Maar is dat eigenlijk wel zo waardevol? Is die al te bekende zoektocht naar de kern geen doodlopend pad geworden? Het levert toch vaak een gestileerde beeldtaal op die vooral zichzelf bejubelt. Een sublieme tautologie als het ware. Fijn om naar te kijken, maar of die echt iets over het mens-zijn zegt is de vraag. Het zegt zeker iets over de behoefte aan een geruststellende parallele werkelijkheid. Heilzaam als het staren in een vijver met lelies. En dat is belangrijk en waardevol, daar doe ik niets aan af.
Ook ik heb me hier jaren aan gewijd. Vol overgave en zonder spijt. Maar dat kan me niet langer meer bevredigen. Nu omarm ik juist de versplintering. Daar ligt de waarheid. In de ongefilterde uiting van mijn diepste emoties. Met zo min mogelijk oog voor wat het oplevert. Met de ogen dicht tekenen, daar komt het feitelijk op neer. Vertrouwend dat alle vlieguren garant staan voor kwaliteit. De kern hoef ik niet te vinden, als die zich al laat kennen. Dat streven is teveel in een religieuze cultuur geworteld. Daar probeer ik vandaan te blijven. Maar op zoek naar de waarheid wil ik wel, aangeraakt in het moment. Zonder hoogdravende pretentie, zonder hoogmoed. Gewoon recht voor zijn raap.
Search for truth
A search for truth without concern for beauty. That is what my wife saw in my recent series of drawings. This observation immediately sets all sorts of cogs in motion in my head. Essential questions arise and trivial thoughts get stuck. This is the kind of response an artist wants. Straight down the middle, without detours.
The accepted view is that an artist searches for the essence. Peels everything away to get to the core. Or as I recently heard a colleague say ‘it’s actually about less and less until the core remains’. Moreover, this reducing is a Dutch characteristic in particular. Everything gone until the essential reveals itself. Our culture is steeped in it.
But is that really so valuable? Hasn’t that all too familiar search for the core become a dead end? It often results in a stylized visual language that mainly praises itself. A sublime tautology, as it were. Nice to look at, but whether it really says anything about being human is the question. It certainly says something about the need for a reassuring parallel reality. Healing like staring into a pond with lilies. And that is important and valuable, I do not detract from that.
I too have dedicated myself to this for years. With complete dedication and without regret. But that can no longer satisfy me. Now I embrace the fragmentation. That is where the truth lies. In the unfiltered expression of my deepest emotions. With as little eye as possible for what it yields. Drawing with my eyes closed, that is what it actually comes down to. Trusting that all flying hours guarantee quality. I do not need to find the core, if it even reveals itself. That pursuit is too rooted in a religious culture. I try to stay away from that. But I do want to search for the truth, touched in the moment. Without high-flown pretension, without arrogance. Just straight to the point.